Hoe wordt champagne gemaakt?
Ontdek de betoverende wereld van champagne, een symbool van luxe en feest. In dit artikel verkennen we de kunst en wetenschap van de champagneproductie, van de zorgvuldige druivenselectie tot de mysterieuze creatie van de sprankelende bubbels.
Champagne wordt gemaakt met de Méthode Traditionelle
Champagne wordt via een distinct proces geproduceerd dat ook wel de Méthode Traditionelle (Traditionele Methode) wordt genoemd. Dit process bestaat uit acht stappen en mag alleen worden gebruikt door de champagneboeren in de Champagnestreek.
De methode is als volgt:
- Eerste gisting - De basiswijn wordt geproduceerd door de eerste gisting van de druiven. Dit resulteert in een stille wijn zonder bubbels.
- Assemblage - Verschillende wijnen worden gemengd om de cuvée te creëren. Soms worden wijnen van verschillende jaren gemengd voor een consistente huisstijl.
- Tweede gisting - De wijn ondergaat een tweede gisting in de fles. Suiker en gist worden toegevoegd (liqueur de tirage) om deze gisting te starten, wat resulteert in alcohol en koolzuurgas (de bubbels).
- Rijping op gist - De flessen worden horizontaal bewaard, zodat de wijn in contact blijft met de dode gistcellen (lie). Dit kan variëren van 15 maanden tot meerdere jaren, afhankelijk van de wijnstijl.
- Remuage - De flessen worden geleidelijk gekanteld en gedraaid (vaak in speciale rekken, gyropalettes), zodat de gistresten zich verzamelen bij de flessenhals.
- Degorgement - De gistresten worden verwijderd uit de fles. Dit gebeurt vaak door de hals van de fles te bevriezen, waarna de ijsprop met gistresten uit de fles schiet.
- Dosage - Een mengsel van wijn en suiker (liqueur d'expédition) wordt toegevoegd om de uiteindelijke zoetheid van de wijn te bepalen.
- Kurk erop - De fles wordt afgesloten met een kurk en beveiligd met een muselet (draadkorfje). Daarna wordt het etiket aangebracht en is de wijn klaar voor verkoop.
Welke druiven zijn geschikt voor champagne?
Champagne wordt niet zomaar met elke beschikbare druif gemaakt. Aan het produceren van champagne zijn strenge regels verbonden. Er zijn namelijk maar zes soorten druiven die gebruikt mogen worden voor het produceren van champagne. Dit zijn de blauwe druiven:
- Chardonnay
- Pinot Noir
- Pinot Meunier
- Pinot Blanc
- Arbane
- Petit Meslier
De eerste drie druiven zijn de meest voorkomende druiven die gebruikt worden voor het produceren van champagne.
Assemblage zorgt voor smaak
Vanuit de druiven worden stille (dus zonder bubbels) basiswijnen gemaakt. Deze stille wijnen worden vervolgens zorgvuldig geblend door de keldermeester. Hieruit ontstaat de cuvée.
Dit is een zeer belangrijk proces, omdat het de blended van verschillende wijnen de smaak van de champagne zal bepalen. Dit blendproces, dat bekend staat als "assemblage", is een kunst op zich, waarbij verschillende jaargangen en druivenvariëteiten worden gecombineerd om de unieke smaak van het champagnehuis te creëren.
Tweede gisting om voor bubbels te zorgen
Na het assemblageproces worden de gemengde wijnen gebotteld en worden er suiker en gist aan toegevoegd om de tweede gisting te starten. De tweede gisting is een cruciale stap in de champagneproductie.
Nadat de suiker en gist zijn toegevoegd, worden de flessen afgesloten met een kroonkurk en opgeslagen in koele kelders om de gisting op fles te laten plaatsvinden. Gedurende deze periode zet de gist de suiker om in alcohol en koolstofdioxide, wat resulteert in de vorming van bubbels in de champagne.
Gist verzamelen en verwijderen uit de champagne
Remuage, de laatste stap voor het bottelen, is het proces waarbij de gistresten uit de flessen worden verzameld. Dit gebeurt door de flessen geleidelijk te draaien en ze met de hals naar beneden te hange. Op deze manier zullen de gistcellen naar de hals van de fles zakken.
Zodra de gistresten zich in de hals van de fles bevinden, wordt de hals snel bevroren en de kroonkurk verwijderd. Het opgebouwde druk in de fles zorgt ervoor dat de bevroren gistplug eruit schiet, waardoor de champagne helder blijft. Dit proces heet dégorgement.
Zoetheid bepalen tijdens de dosage
Op elke champagne fles staat een indicatie van de zoetheid. Meestal is dit Brut. Je kan ook benamingen tegenkomen zoals Sec of Dulce. Deze termen geven aan hoeveel suiker er aan de champagne is toegevoegd.
Na de degorgement is ereen deel van de champagne uit de fles gehaald. Dit wordt opgevuld met een mengsel van wijn en suiker. De hoeveelheid suiker heeft een grote invloed op de uiteindelijke smaak. Hier een overzicht:
- Brut - Dit is de meest gedronken champagne. Ongeveer 95% van alle champagnes is brut. Brut champagne heeft tot 12 gram suiker per liter wijn.
- Extra sec - Dit is een extra droge champagne die tussen de 12 en 25 gram suiker per liter wijn bevat.
- Sec - Een iets minder droge versie is de sec champagne die tussen de 17 en 35 gram suiker per liter bevat.
- Demi-sec - De demi-sec champagnes hebben een suikergehalte van meer dan 35 gram en minder dan 50 gram suiker per liter.
- Dulce - De allerzoetste champagne is de dulce, dat toepasselijk “zacht” betekent. Deze champagne is het zoetste en bevat meer dan 50 gram suiker per liter wijn.
Hoe is champagne ontstaan?
Champagne werd ontdekt door de Engelsman Christopher Merrit die suiker aan de wijn toevoegde waardoor het ging bubbelen. Het was echter onmogelijk om deze wijn te bottelen omdat de flessen steeds explodeerden. Uiteindelijk was het Dom Pérignon (van het bekende champagnemerk) die uitvond dat je de druk op de fles kon houden door de kurk met ijzerdraad op de fles te bevestigen. Door deze uitvinding wordt vaak gezegd dat Dom Pérignon de vader van de champagne is.
